In deze aflevering (381) van Heden & Verleden staat de familie Breugem uit Bergschenhoek centraal.
Wie wil reageren of ideeën heeft voor Heden & Verleden kan contact opnemen met de redactie: tel. 010 - 5118892 (keuze 2) of redactie@de-heraut.nl.
Door Fried Füss
Een kleine twee eeuwen geleden kwam er een Breugem naar Bergschenhoek
Bergschenhoek - Breugem is een bekende naam, maar in het begin van de 19e eeuw is er geen enkele Breugem in Bergschenhoek te vinden. Het is boerenzoon Jacob Breugem uit Bleiswijk die daar verandering in brengt. Hij verhuist naar de Oosteindseweg in Bergschenhoek om te gaan werken op de hoeve van boer Dirk Buijs. Jacob Breugem trouwt later met Dirks dochter Lijntje Buijs. Het begin van een Hoekse Breugemfamilie.
Hoeve Land en Zeelust, een boerderij aan de Oosteindseweg, stond er al in de tijd van de droogmaking van de Oosteindsepolder rond 1780. Eigenaar in die periode is het echtpaar Willem van der Parre en Adriana Lion. Zij beleggen in onroerend goed en verpachten de hoeve. Ook investeert het echtpaar in schepen. De naam Land en Zeelust zal daarmee te maken hebben. De hoeve stond over de vaart waar nu op de dijk het huis Oosteindseweg 62 staat. Willem van der Parre overlijdt in 1787 en Adriana Lion in 1802 en zij waren kinderloos. Boer Dirk Buijs uit Schiebroek koopt op 17 november 1802 de hoeve Land en Zeelust met 53 hectare grond. Als de pachter vertrokken is verhuist hij naar zijn hoeve in Bergschenhoek. Na het overlijden van zijn echtgenote Aaltje Smit hertrouwt Dirk Buijs in 1806. Maar zijn nieuwe echtgenote overlijdt reeds het jaar erna. Hij huwt in 1808 opnieuw, nu met Maria de Hoog, en in 1809 wordt Lijntje Buijs geboren. Op een zeker moment verandert Dirk Buijs de naam van de hoeve in Op Hoop van Beter. Dat blijkt o.a. uit een kadasterkaart waarop deze nieuwe naam vermeld staat.
De familie Breugem
Jacob Breugem wordt in 1805 te Zoeterwoude geboren als zoon van boer Hendrik Breugem en Magdalena Oosthoek. Na haar overlijden in 1807 trouwt Hendrik in 1809 met Beatrix van der Wal. Hij koopt in dat zelfde jaar de hoeve Land en Veelust aan de Hoefweg in Bleiswijk waar zij gaan wonen. Dat is op de plek van de huidige P-plaats bij de Lidl. Zoon Jacob Breugem verhuist op een zeker moment naar Bergschenhoek om bij Dirk Buijs op de hoeve Op Hoop van Beter aan de slag te gaan. In 1832 trouwt Jacob Breugem met Lijntje Buijs. Het echtpaar Breugem-Buijs krijgt twee zonen, Dirk Breugem (1833-1858), en in 1836 Hendrik Breugem. Na het overlijden van vader Dirk Buijs in 1848 wordt de boedel verdeeld. Moeder Maria Buijs-de Hoog overleed al in 1840. Dochter Lijntje Breugem-Buijs erft de hoeve Op Hoop van Beter met de 53 hectare land. Zoon Dirk Buijs jr. erft een voormalige chirurgijnwoning uit 1735 met grond aan de Smitshoek en hij wordt door zijn halfzus Lijntje financieel gecompenseerd. In een hypotheekakte van vlak na de boedelscheiding in 1848 en op naam van Lijntje Breugem-Buijs is te lezen: Een bouwmanswoning, bevorens genaamd Land en Zeelust, thans genaamd Op Hoop van Beter. NB: Met dank aan Nico Heitman voor het verstrekken van een aantal gegevens.
Bestuurswerk
In 1863 trouwt Hendrik (roepnaam Hein) Breugem met de in 1842 in Hillegersberg geboren Jannetje van der Kloot. In 1866 overlijdt vader Jacob Breugem en in 1886 moeder Lijntje Breugem-Buijs. Hein erft als enige erfgenaam het gehele bezit. Het is dan inmiddels een drukte van belang op de boerderij want het echtpaar Breugem-van der Kloot wordt verrijkt met veertien nakomelingen waarvan er vier jong overlijden. Hein Breugem boert goed en ontpopt zich ook als bestuurder. Hij is kerkenraadslid van de Ned. Herv. Gemeente, gemeenteraadslid, wethouder en loco-burgemeester en hij zit als Heemraad in het polderbestuur. Hein Breugem kan zich met het bestuurswerk bezig houden omdat zoon Johan het boerenwerk van hem overneemt. Deze Johan Breugem (*1878) trouwt in 1906 met de in 1880 in Bergschenhoek aan de Rotte geboren Cornelia Jacoba Michielen. Op de hoeve Op Hoop van Beter worden er in het gezin Breugem- Michielen drie kinderen geboren. Hein Breugem was inmiddels gaan rentenieren en betrok rechts van de boerderij een huis dat hij in 1905 liet bouwen. Het is het nog bestaande dijkhuis Oosteindseweg nr. 58. Hein Breugem overlijdt in 1913, zijn echtgenote Jannetje van der Kloot overleed al in 1899. Na het overlijden van Hein fungeert zijn huis tussen 1917 en 1927 nog als burgemeesterswoning. Vanaf de eeuwwisseling werden er al plannen gemaakt om een gedeelte van de landerijen een tuinbouwbestemming te geven. In 1915 laat Johan Breugem een stukje verderop aan de Oosteindseweg een nieuwe boerderij bouwen en in 1916 wordt de oude hoeve gesloopt.
Volgende generaties
Onderstaand noemen we een aantal personen uit volgende generaties.
Heins zoon Cornelis (Kees) Breugem trouwt in 1893 met Anna Sophia Paul uit Zevenhuizen. Het stel vestigt zich aan het eind van de Oosteindseweg op boerderij De Wolf. Het echtpaar krijgt daar een groot aantal kinderen. Op zondagmiddag 1 september 1907, tijdens kerktijd, speelt een zoontje bij de hooiberg met lucifers met als gevolg dat de gehele boerderij afbrandt. Kees Breugem laat in 1908 nabij de Oosteindseweg, waar nu de KPN-centrale aan de Warmoeziersweg staat, een nieuwe boerderij bouwen en boert daar verder. Zonen Jan L. Breugem en Maarten Breugem beginnen in de jaren twintig elk een tuinderij tussen de nieuwe boerderij van hun vader en de vorige hoeve. Na de brand was daar in 1908 door de Negotiatie de nog bestaande boerderij L.I.Z.B. nr. 10 gebouwd (Land Is Zeekere Bezitting), later van Koos Vonk voor zijn kwekerij en bedrijf Frosta. Tuinder Jan L. Breugem was in de jaren vijftig een pionier op het gebied van de grindcultuur.
Heins zoon Leendert Pieter (Leen) Breugem begint een tuinderij op het land van zijn vader aan de kant van het dorp. Leen trouwt in 1901 met Adriana Batenburg. Hun tuinderswoning stond aan de Oosteindseweg op de dijk over de vaart op de plek van het huidige dijkhuis nr. 46. Het echtpaar krijgt veel kinderen en zoon Jacob (Jaap) Breugem zal de tuinderij later voortzetten. Zoon Adriaan kiest voor de techniek en staat aan de wieg van Garage Breugem en zoon Pleun richt Bouwbedrijf Breugem op.
Nieuwe boerderij
Heins zoon Johan Breugem woont met vrouw en kinderen op de hoeve Op Hoop van Beter, zoals al vermeld. In verband met de sloopplannen wordt er in 1915 een nieuwe boerderij aan de overkant van de Oosteindseweg in de richting van Bleiswijk gebouwd. Een vrijstaand woonhuis, een wagenschuur met stal, schuren en hooibergen. Het bijbehorende land loopt tot de Landscheiding en sluit aan bij dat van zijn broer Kees. Voor het land richting de Rotte, waarop nu o.a. de weg Bosland ligt, is er via de brug van de gesloopte hoeve een vrij overpad tussen de nieuwe tuinderijen door. Het boerenbedrijf wordt in 1949 voortgezet door zoon Jacob (Jaap) Breugem. Op de plek van de boerderij staan nu de huizen Oosteindseweg nrs. 149b, 149c, 151a, 151b, en 153.
Heins dochter Lijntje Breugem trouwt in 1889 met Willem Cornelis van den Berg. Deze boert op de oude familiehoeve bovenaan de hol van de Berkelseweg. Hier groeide ook Geertruida van den Berg, de moeder van Wim Sonneveld op. Ter plaatse van de oude hoeve laat de Negotiatie in 1906 de boerderij L.I.Z.B. nr. 12 bouwen. Nu staan hier langs de boezemvaart de dijkbungalows van de Beukenhorst.
Willem van den Berg jr., een van de vele kinderen van Willem C. en Lijntje, gaat achter de hoeve Op Hoop van Beter tuinen. Na de sloop van deze hoeve laat Willem C. van den Berg daar in 1917 een tuinderswoning bouwen voor zijn zoon Willem jr.. Het is het nog bestaande witte huis Oosteindseweg 62. Het echtpaar W.C. van den Berg-L. Breugem ligt begraven op de Algemene begraafplaats aan de Bergweg-Noord. Het graf ligt tegenover de grafkelder uit 1886 van Lijntje Breugem-Buijs, Hein Breugem en zijn echtgenote Jannetje Breugem-van der Kloot.
Bovengenoemde Hoekse Breugems behoren tot de eerste vier generaties beginnende met Jacob Breugem. Deze familie in Bergschenhoek en elders is inmiddels uitgegroeid tot ten minste acht generaties.