Samenlevingsvisie voor een gezonde en leefbare woonomgeving
Lansingerland – Gemeenteraadscommissie Samenleving bespreekt op donderdag 9 februari de visie op onze samenleving waarin onderwerpen zoals bestaanszekerheid, gezondheid en kansengelijkheid van inwoners, en de veiligheid en leefbaarheid van onze wijken worden benoemd. Daarna ligt het concept van de Notitie Reikwijdte en Detailniveau voor luchthaven RTHA ter tafel. Beide onderwerpen zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.
Freek J. Zijlstra
Lansingerland is per 1 januari jl. gegroeid naar 64.745 inwoners die leven in 24.730 huishoudens. De verwachting is dat in 2030 ruim 75.000 inwoners in Lansingerland een plek gevonden zullen hebben. Met een richtinggevend kompas heeft het college van b. en w. met veel woorden en fraaie beelden een Samenlevingsvisie op papier gezet die bij het vaststellen van beleid een afwegingskader moet bieden waarmee de koers voor de komende jaren bepaald kan worden. Hoewel op onderdelen de huidige situatie met cijfers wordt weergegeven, worden er geen concreet te behalen doelen genoemd. Gaat het college voor consolidatie of zijn er nog verbeteringen mogelijk?
In de toelichting schrijft het college: 'De samenleving is constant in beweging. Onze invloed daarop als gemeente is beperkt. Om steeds goed te kunnen inspelen op de ontwikkelingen in de samenleving is het belangrijk te weten hoe de samenleving in Lansingerland ervoor staat. We maken dat zichtbaar in een ‘barometer’ met feitelijke gegevens over de demografie en indicatoren over de thema’s waar we aan werken. Deze barometer werken we tussentijds bij. Dat helpt ons te duiden welke kant onze samenleving op beweegt.' en: 'Als gemeente willen we bijdragen aan een toekomstbestendig Lansingerland. We leggen de komende jaren de focus daarom op bestaanszekerheid, gezondheid en kansengelijkheid van onze inwoners en op veiligheid en leefbaarheid in onze wijken. Dat doen we op het brede terrein van de samenleving, maar ook in samenhang met de ruimtelijke opgaven en samen met onze netwerkpartners. Daarmee bouwen we mee aan de brede welvaart voor een krachtige en vitale samenleving van de toekomst.’
De samenlevingsvisie
In een glossy paper van 38 pagina´s en een aantal bijlagen worden de vier beleidshoofdlijnen op een creatieve manier geschetst:
1) Onder de kop Bestaanszekerheid schrijft het college dat het een voorspelbare en betrouwbare overheid wil zijn, de eigen regie van inwoners wil versterken, zodat men naar vermogen het zelf-doen kan vergroten. Een bijgevoegde Barometer verstrekt Lansingerlandse cijfers. Daaruit blijkt echter dat 94% van de inwoners voldoende regie over het eigen leven heeft. Toch moet nog altijd 2,5% van de huishoudens gebruik maken van een bijstandsuitkering en heeft 5,3% van de huishoudens te maken met problematische schulden. Laaggeletterdheid komt bij 3% van de inwoners voor. De landelijke cijfers zijn respectievelijk 90,6%, 5%, 7,9% en 12%.
2) Gezondheid is een andere belangrijke pijler. Vanuit de gemeente wordt een gezonde leefstijl gestimuleerd. Er wordt zo nodig bijgedragen aan mentale veerkracht, waardoor inwoners kunnen omgaan met tegenslagen in het leven en voorkomen wordt dat problemen nog groter worden. Ook wordt het stimuleren van netwerkkracht genoemd. Daarmee wordt bedoeld dat een inwoner kan teruggevallen op mentale of fysieke hulp van anderen, door deel te nemen aan het verenigingsleven en/of buurtactiviteiten of zelf vrijwilliger te zijn voor anderen. Uit de cijfers blijkt dat 51,2% van de inwoners voldoende beweegt (landelijk ligt dat op 47%). Opvallend is dat 43,5% van de inwoners aangeeft aangeeft soms eenzaam te zijn (landelijk gemiddelde 47%). Gezondheidsproblemen zijn leeftijdsafhankelijk (20% van de 18-64 jarigen wordt daardoor beperkt, terwijl dat bij 65+ jaar 42% is). Van de inwoners heeft 12,7% een taak als mantelzorger (landelijk 13,6%).
3) Kansengelijkheid wordt als derde speerpunt genoemd. De gemeente gaat uit van gelijkwaardigheid van inwoners waarop een passende dienstverlening wordt afgestemd. 'Iedereen krijgt voldoende kansen om mee te kunnen doen in de samenleving, want iedereen doet ertoe.' Kinderen krijgen een kansrijke start waarbij kwalitatief goed onderwijs hoort, waarin aandacht is voor achterstanden. In Lansingerland heeft 6% van der kinderen een hoog risico op onderwijsachterstand (landelijk op 15%). Ook is het beleid erop gericht mogelijkheden te bieden om op latere leeftijd te blijven leren en zich te ontwikkelen. De inschatting is dat het opleidingsniveau van inwoners in Lansingerland bij 38% hoog is, terwijl dat bij 38% op midden- en bij 24% op laag opleidingsniveau ligt. Slechts 7,7% van de inwoners geeft aan zich als slachtoffer gediscrimineerd gevoeld te hebben (binnen de Veiligheidsalliantie Regio Rotterdam ligt dat op 14,6%).
4) Tot slot beschrijft de Samenlevingsvisie onder Leefbaarheid & Veiligheid dat een veerkrachtige samenleving wordt gestimuleerd, waarin inwoners zelf initiatieven nemen, oog hebben voor elkaar en om kunnen gaan met problemen die de kwaliteit en veiligheid van de leefomgeving beïnvloeden. Om kunnen gaan is wat anders dan invloed erop hebben.
Met inzet op preventie en handhaving schrijft de gemeente bij te dragen aan sociale weerbaarheid, een veilige leefomgeving en wordt geïnvesteerd in leefbare wijken. Bovendien wordt gezorgd voor een passend voorzieningenaanbod.
Gezondheid en luchthaven RTHA
De gezondheid van inwoners van Lansingerland is mede afhankelijk van luchtverontreiniging en geluidsoverlast ten gevolge van industriële activiteiten, intensivering van verkeersbewegingen en luchtvaart in de directe woonomgeving. In de Samenlevingsvisie schrijft het college: 'Onze gemeente heeft een Omgevingsvisie vastgesteld, waarin we onze ambities vastleggen voor de fysieke leefomgeving. De fysieke leefomgeving zien we niet los van de mensen die in de omgeving leven en de samenleving die daarin geworteld is.'
Voor luchthaven RTHA is op grond van de Wet luchtvaart nu een nieuw luchthavenbesluit nodig. Daarin worden grenswaarden en regels omtrent het gebruik van de luchthaven vastgelegd en worden beperkende maatregelen van geluidshinder voor de omgeving bepaald middels een Milieueffectenrapport (MER). Daartoe dient echter allereerst een Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD) opgesteld te worden. Die NRD ligt nu in concept ter beoordeling tijdens de commissievergadering van 9 februari.
Het participatietraject hieraan voorafgaand heeft geresulteerd in het Eindproduct Participatietraject EPP). In het NRD staat daarover nu: ‘Het is een document geworden waarin de belangen, standpunten en meningen van deelnemende partijen naar voren komen. Op sommige onderdelen is er consensus, maar niet op het totaalpakket. In dit EPP is getracht vast te leggen waarover overeenstemming is en waar ook niet, met als doel dat RTHA het EPP kan gebruiken als leidraad bij de in te dienen aanvraag van een nieuw luchthavenbesluit (LHB).
Onder het kopje ‘regionaal draagvlak’ staat in de NRD: ‘De gemeenschappelijke belangen kunnen worden samengevat als: minder hinder, betere kwaliteit van de leefomgeving, duurzaamheid, controleerbaarheid en handhaafbaarheid, ruimte voor woningbouw, flexibiliteit en perspectief voor de luchtvaartsector. Er is overeenstemming over het feit dat minder hinder en een kleinere geluidscontour de uitkomst is van het participatietraject. Er is aangegeven dat elementen uit het EPP een verbetering zijn ten opzichte van de huidige situatie. Ondanks deze constatering is niet op alle punten overeenstemming bereikt. De belangrijkste elementen waar de meningen tussen participanten uiteenlopen, zijn de openingstijden en extra vluchten.’
Groei
Onder het kopje ‘ontwikkelingen’ staat: ‘RTHA voorziet een verdere groei van de vraag naar vervoer via RTHA. De afgelopen jaren zijn er structureel meer slots door luchtvaartmaatschappijen aangevraagd, dan wat geaccommodeerd kon worden binnen de vigerende geluidsruimte. Door de regionale bestuurders is aangegeven dat een groei van de beperkingengebieden (met name bouwbeperkingen) niet wenselijk is, in verband met de woningbouwopgave van de regio.’
In de NRD worden diverse onderzoeken aangekondigd: ‘Zo zal in het MER ook aandacht besteed worden aan de cumulatie van geluid voor situaties waarin er een samenloop is van luchtvaartgeluid met geluid afkomstig van andere geluidsbronnen. Er bestaat geen normstelling voor cumulatie van geluid. De berekeningen zijn vooral ter illustratie.’ ‘In het MER wordt de CO2-emissie (in het kader van klimaat) van zowel het vliegverkeer als de luchthavenexploitatie inzichtelijk gemaakt voor de verschillende alternatieven.’ ‘Het MER zal enerzijds aanhaken bij de resultaten van de GGD gezondheidsmonitor die heeft plaatsgevonden in september 2020 en anderzijds bij de voorstellen die de Commissie m.e.r. op haar website heeft gedaan voor dit thema.’