In deze aflevering (311) van Heden & Verleden staat het kerkkoor Cantemus Domino centraal.
Wie wil reageren of ideeën heeft voor Heden & Verleden kan contact opnemen met de redactie: tel. 010 - 5118892 (keuze 2) of redactie@de-heraut.nl.
Door John Hofman
Parochiaal koor startte 120 jaar geleden met uitsluitend mannen
Berkel en Rodenrijs - In het jaar 2020 bestond gemengd koor Cantemus Domino van de Parochie Onze-Lieve-Vrouw-Geboortekerk 45 jaar, maar we moeten eigenlijk veel verder teruggaan in de tijd. Secretaris Gonny Bentvelzen-Smit vertelt, dat er 120 jaar geleden al een parochiaal koor was dat enkel uit mannen bestond. De naam Cantemus Domino kwam pas veel later. Vanwege corona is de viering van het jubileum van het gemengd koor uitgesteld. Toch willen we u de geschiedenis van twee koren die later één werden niet onthouden.
Onze-Lieve-Vrouw-Geboortekerk aan de Noordeindseweg werd op 20 mei 1866 in gebruik genomen en vanaf die tijd is er altijd koorzang geweest. Daarvoor verantwoordelijk was het Parochiaal Mannenkoor. Rond 1871 zamelde men geld in bij de parochianen voor een nieuw kerkorgel. Uiteindelijk kwam dat er eind 1873, het Vollebregt orgel wat nu nog steeds in de kerk staat. Het kostte destijds 6.000 gulden. Er was een orgeltrapper die al trappend op twee pedalen het orgel in beweging bracht, zodat de organist het kon bespelen. De orgeltrapper kreeg daar 25 gulden per jaar voor. Zoals gezegd, startte er 120 jaar geleden een mannenkoor. Vrouwen mochten niet meezingen in het koor. Enkele heren waren er fel op tegen dat vrouwen lid van het koor zouden worden. 'Als zij er bij komen, gaan wij van het koor af', werd gezegd. Repetities en zangles werden gehouden in de Oude Kapel. Een kapelletje dat tegen het oude parochiehuis Willem Huygensz aan stond. Veel later, toen de twee koren fuseerden, werd het te klein en vonden de repetities plaats in Willem Huygensz zelf. Tijdens de bouw van het nieuwe parochiehuis week men uit naar de kapel van Huize Sint Petrus.
We maken nu even een sprongetje naar de zestiger jaren. Na het concilie van Rome onder leiding van Paus Johannes de 23e werd toegestaan dat ook vrouwen weer in de kerk mochten zingen, zelfs Eucharistievieringen in de eigen landstaal. In december 1966 werden in Berkel en Rodenrijs tijdens een jaarvergadering de heren Jan Heezen en Wim Vollebregt als lid van het herenkoor toegelaten. Hierover later meer. In 1968 begon pastoor De Wit met het oprichten van een dameskoor en al snel had hij er zo’n twintig bij elkaar, zowel sopranen als alten. De dames leerden van pastoor De Wit Nederlandse missen en liederen te zingen. Een enkele keer, voor of tijdens feestdagen, werd er gezamenlijk gerepeteerd en dan zong men gemengd tijdens een Eucharistieviering. Het mannenkoor zong hoofdzakelijk in het Latijn en de dirigent was H. van der Spek, meester Spek in de volksmond, want hij was onderwijzer op de katholieke jongensschool. Het koor had toen al de naam Cantemus Domino.
Gemengd koor
Het samengaan van de twee koren tussen 1968 en 1975 heeft van beide kanten enige tegenwerking ondervonden, maar is uiteindelijk wel doorgegaan. Half augustus 1974 gingen pater Weersink en Hans Snels, voorzitter van de parochieraad, samen de boer op om stemmen te winnen voor beide koren die daarna zijn versterkt met 40 zangers en zangeressen. Na verschillende pogingen om de twee koren te fuseren werd in januari 1975 de knoop doorgehakt en werd Cantemus Domino een gemengd koor. Het koor zingt zowel Nederlands als Latijn. “Ik werd in 1970 lid”, vertelt Gonny Bentvelzen. “Eerst heb ik vijf jaar bij het dameskoor gezongen en daarna bij het gemengd koor waar ik nu nog steeds lid van ben.” Uiteindelijk zijn de dames en heren nu dus 45 jaar bij elkaar en dat had men vroeger nooit kunnen denken!
Zingen met een pijp in de mond
Gonny weet te vertellen dat koorlid Aad Janssen, in 2016 overleden, vanaf 1949 bij het koor zong en als oudste man van het koor kan worden gezien. In 2014 vierde hij nog zijn 65-jarig lidmaatschap. Ze laat ons enkele notulenboeken en kasboeken van het koor zien. Typemachines waren er nog niet dus de notulen werden - en dat is een traditie geworden - met de hand geschreven en ook Gonny is daarmee doorgegaan. Ze toont een notulenboek dat begint met de notulen van een vergadering in 1903. Het valt op dat men in die tijd zo mooi kon schrijven. Zowel Jan Heezen, overleden in oktober 2021 en 55 jaar lid, als Wim Vollebregt waren in 1991 25 jaar lid. Ze kregen daarvoor de zilveren Gregorius onderscheiding. Het 25-jarig bestaan (8 januari 2000, red.) van het koor, werd gevierd bij restaurant Jan Schuring. Wim Vollebregt werd in 1994 bestuurslid en Jan Heezen assisteerde de toenmalige bibliothecaris Cees Planken. Na het plotseling overlijden van laatstgenoemde werd Rob Greeve bibliothecaris en Wim Vollebregt nam zijn taak in 2010 over. Momenteel vervult Kees Brabander deze functie. Jan Heezen was een geweldig meelevend lid van het koor. Hij zorgde er voor dat alle muziekpartijen er netjes uit bleven zien. Zonder ophef hielp hij waar dat nodig was. Tot kort voor zijn overlijden kwam hij nog naar de koorrepetitie.
Het koor bestaat nu uit zevenentwintig dames en acht heren. Heel wat anders dan het toenmalige mannenkoor. Elk koor kampt tegenwoordig met een herentekort. Na pastoor De Wit nam Nico Schinkel het dirigeerstokje over. Hij heeft vele jaren gedirigeerd tot hij het stokje vorig jaar aan de huidige dirigent Gerard Bart uit Pijnacker gaf. Vaste organist is nog steeds Aad Hulst. Hij was van 1976 tot 1995 secretaris en werd vice-voorzitter tot na het vertrek van Pater Paulus van Winden in 2009. Aad werd zelfs nog voorzitter van Cantemus Domino, overigens met volle instemming van het hele koor. Wim Vollebregt herinnert zich nog dat er in het mannenkoor destijds iemand zat die zong met een sigaar in zijn mond. Gonny: “Er waren er zelfs die tijdens het zingen een pijp rookten!"
Het koor heeft altijd - en doet dat nog steeds - bij uitvaarten gezongen. Wim: “Soms hadden we drie uitvaarten op één dag. Gemiddeld waren het er wel één per week”.
Stilte door corona
Wim Vollebregt was vorig jaar 55 jaar lid en nog steeds zingt hij met veel plezier in het koor. In feite heeft hij niet één repetitie overgeslagen. Wim had een tuinderij aan de Noordersingel en kweekte groenten om later over te gaan op bloemen. Het koor was voor hem het uitje van de week. Waar hij zijn tuinderij had, ligt nu de Groenzoom. “Ja, ik zing nu eenmaal graag”, vertelt hij tijdens ons gesprek waar ook de huidige voorzitter van het koor, Wim van Kester, bij is aangeschoven. “Na de repetitie gaan we meestal kaarten, biljarten en wat na kletsen”, vervolgt Wim Vollebregt. In 2021 is het koor van de avond- naar een middagrepetitie gegaan, ook vanwege de leeftijd van de leden. Er wordt nu op donderdag van 14.00 tot 15.30 uur gerepeteerd in Willem Huygensz.
Vanwege de coronamaatregelen liggen de repetities van het koor al lange tijd stil. Bij een uitvaart wordt er door slechts vier man gezongen. “Dat is heel jammer, want je raakt elkaar een beetje uit het oog”, aldus Wim van Kester. Toch hoopt hij dat het voltallige koor binnenkort weer kan gaan zingen bij Eucharistievieringen. Er bestaat overigens nog steeds een wens om gezamenlijk te gaan repeteren met het kerkkoor Pius X uit Rodenrijs, maar daar wil men later nog naar gaan kijken of dit tot de mogelijkheden behoort en of iedereen dat wil. Voorlopig blijven het twee aparte koren. Cantemus Domino gaat voorlopig nog door.