Verordening Sociaal Domein voor 2022
Lansingerland – Commissie Samenleving heeft tijdens de vergadering van donderdag 11 november jl. de Verordening Sociaal Domein besproken, het document waarin de gemeentelijke overheid de wijze van maatschappelijke ondersteuning, jeugdhulp en voorzieningen voor werk en inkomen beschrijft.
Freek J. Zijlstra
In de Verordening Sociaal Domein zijn in een stevig document alle regelingen uitvoerig beschreven. Het is in feite een draaiboek voor inwoners die aanspraak op gemeentelijke bijstand willen maken, en geeft niet alleen een opsomming van alle rechten en voorzieningen die de gemeente direct of indirect kan leveren, maar geeft voor de uitvoerende partijen tegelijk de kaders van de hulpverlening aan. Het gaat binnen de gemeentelijke begroting om héél veel geld (€ 53,2 miljoen van in totaal € 191,9 miljoen aan uitgaven) en dan is het ook belangrijk dat (financiële) hulp op de goede plaats komt. Dus is toezicht op het gebruik ervan en bestrijding van misbruik noodzakelijk.
Aanscherpingen
De recent aangetreden wethouder Titia Cnossen mocht voordat de commissie om advies werd gevraagd in vogelvlucht iets over de verordening vertellen. Ze vertelde zeer onder de indruk te zijn van de ambtelijke inzet en het niveau van de staf die ervoor gezorgd heeft dat dit document er voor aanvang van 2022 ligt. “Het is fijn als het op het gemeentehuis in orde is.” Volgens wethouder Cnossen kun je bij nadere beschouwing wel zien dat we met elkaar nog steeds in een ontwikkelingstraject zitten. Wel vindt zij dat de drie wetten die ten grondslag liggen aan de uitvoering van maatschappelijke ondersteuning, jeugdhulp en werk & inkomen goed geïntegreerd zijn in één uniforme verordening. Ook wat betreft het eenduidig taalgebruik, ook al blijft er natuurlijk altijd sprake van ambtelijk jargon.
De Adviesraad Sociaal Domein (ASD), die een afspiegeling van de samenleving wil zijn, heeft het document ook met een kritische blik bekeken en aanbevelingen gedaan, waarop het college in een reactie heeft gegeven het merendeel van de adviezen over te zullen nemen.
Ten opzichte van de vorige verordening zijn vier belangrijke inhoudelijke wijzigingen aangebracht: 1) De wijze waarop persoonlijke gegevens met anderen worden gedeeld is gewaarborgd; 2) De voorwaarden om in aanmerking te kunnen komen voor een persoonsgebonden budget (PGB) voor jeugdhulp en de Wmo zijn met het oog op het doelmatig gebruik ervan en de controleerbaarheid van de bestedingen aangescherpt; 3) De verstrekking van blijversleningen wordt per 1 januari 2022 beëindigd; 4) De individuele studietoeslag wordt verhoogd, in reactie op het voorstel van de minister van SZW.
Toegankelijkheid van zorg
De commissie is over het algemeen zeer tevreden over dit werkdocument. Machiel Crielaard (Leefbaar 3B) stelt wel een wijziging in de houding tijdens het beoordelingsproces vast, waarbij de instelling tijdens toetsing van de ‘ja, tenzij’ in sommige gevallen verschoven is naar het ‘nee, tenzij’ principe. Zoals verwacht betreurt Nelleke Bouman (CDA) afschaffing van de blijverslening. Zij heeft zich indertijd hard gemaakt voor het kunnen lenen van geld om een huis levensloopbestendig te maken, zodat de aanvrager langer in de huidige woonomgeving kan blijven. Er blijkt – wellicht door de zeer lage rentestand – nauwelijks gebruik van deze regeling te zijn gemaakt. Ze wil de toekomstige ontwikkelingen, mede met het oog op de vastgelopen doorstroming, strikt blijven volgen. Leon Hoek (WIJ Lansingerland) wil een pro-actievere instelling en een open blik zodat ‘niemand in de kou’ komt te staan. Erik Jonker (D66) vraagt blijvende aandacht voor ‘maatwerk’ zodat een aanvrager zo optimaal mogelijk geholpen kan worden. Daarbij hoort ook een verbeterde en meer toegankelijke digitale dienstverlening. Selgei Gabin (GroenLinks) waarschuwt dat er voor gewaakt moet worden dat inwoners nooit van hulpvragers in de rol van slachtoffer terecht mogen komen. Ze is bezorgd dat onvoldoende beheersing van de Nederlandse taal een barrière kan worden, zeker als de beschikbaarheid van een tolk niet meer een standaardvoorziening is. Valmir Xhemaili (PvdA) pleit ook voor een betere toegankelijkheid, zo mogelijke gebruik van jip-en-janneketaal en het verkleinen van de administratieve rompslomp. Dat kan helpen het wantrouwen naar de overheid weg te nemen.
Wethouder Cnossen geeft aan dat het bij hulpverlening altijd en vooral om de inwoner gaat. “Wij proberen de zorg en de kwaliteit ervan te borgen.” Als er verdenkingen van oneigenlijk gebruik in het geding zijn, worden daarin zeker ook de organisaties meegenomen. Er wordt hard gewerkt aan verdere digitalisering.