Karakteristiek stukje Berkel
Bewoners maken zich zorgen over verzakking van hun woningen
Berkel en Rodenrijs – De bewoners van het rijtje witte woningen, die op de hoek van de Rodenrijseweg en de Klapwijkseweg al jaren een fraai beeld langs de vaart vormen, maken zich grote zorgen. Hun huizen dreigen langzaam maar zeker weg te zakken. Bij meetresultaten is te zien dat de verzakkingen zelfs oplopen naar ruim 35 mm. Na een noodkreet richting het Hoogheemraadschap van Delfland en de gemeente nodigde Delfland de bewoners uit bijeen te komen om de problemen duidelijk in beeld te krijgen.
Trees Borkus-Henskens
Rond 1998 hebben de bewoners zelf de oeverconstructie langs de vaart moeten vervangen. In 2006 heeft Delfland deze constructie vervangen (onderhoudsplicht waterkeringen was intussen overgegaan van particulieren naar Delfland) door een houten damwand. Deze houten damwand was wederom verzakt. Eind 2015 verving Delfland de houten damwand voor een kunststof scherm dat om de paar meter aan ijzeren buispalen hangt. De ijzeren buispalen staan op een stevige zandlaag circa 15 meter diep. Tussen de ijzeren buispalen zakt het kunststof scherm wat duidelijk zichtbaar is.
Gemeld
Na de uitvoering eind 2015 hebben de bewoners schade gemeld bij de aannemer. De verzekeraar van de aannemer heeft de schademeldingen in behandeling genomen, maar zich beperkt tot de periode van uitvoering. De periode na uitvoering is niet betrokken bij de afhandeling. De laatste briefwisselingen dateren van het voorjaar 2017. Daarin stelt de verzekeraar dat er tijdens de uitvoering nauwelijks zettingen te zien zijn in de meetresultaten. De verzekeraar heeft gesteld dat de bewoners zelf moeten aantonen als zij wel een verband zien tussen de schade en de uitvoering. De bewoners hebben gereageerd dat de periode na uitvoering betrokken moet worden bij de afhandeling. Immers, in de periode na de uitvoering is er een forse sprong (zetting) te zien in de meetresultaten. Zij menen dat door het plaatsen van het waterdichte kunststof scherm de grondwaterstand na de uitvoering is gezakt, waardoor de bodem versneld is gaan zakken. Met het verzakken van hun panden als gevolg.
In gesprek
De Heraut vroeg zowel de gemeente als Delfland om een reactie. Dit was voor Delfland de aanleiding om met de bewoners in gesprek te gaan. Doel van het gesprek was te horen wat er speelt. In het gesprek werd duidelijk dat de bewoners met schade zitten aan tegels, aanbouwen, dakbedekkingen, deuren en kozijnen die steeds weer en meer klemmen. Zij zien dat de woningen en de bodem sneller zijn gaan zakken dan voorheen. De onzekerheid over de zettingen (hoe lang en hoe snel gaat dit nog door) geeft onzekerheid in investeringen in de woning. Om de hoek langs de Klapwijkseweg is in opdracht van Delfland recent het aansluitende deel van de kering opgehoogd. Wellicht kan dat werk invloed hebben op de woning(en).
Integraal Projectmanager van Delfland Bert Zijlstra vertelde dat Delfland inmiddels de eigen bouwverzekering heeft ingezet in volgende soortgelijke projecten en de bouwverzekering (en de afhandeling) niet meer bij de aannemer te leggen. Martijn van Amelsvoort, Omgevingsmanager bij Delfland, zag dat de zettingen voor en tijdens de uitvoering redelijk stabiel verliepen, maar ziet ook de sprong in de meetresultaten in de periode na uitvoering.
Vervolgstappen
Afgesproken werd dat zou worden bezien of Delfland vervolgstappen zet en welke dat zijn. In de tussenliggende periode hebben deskundigen en de jurist van Delfland de situatie beoordeeld. Er kan gedacht worden aan meten van de grondwaterstanden over een lange periode (één tot anderhalf jaar) en het meten van zettingsbouten aan de gevels. Zo kan onderzocht worden of er nog veranderingen in de ondergrond gaande zijn. Of het überhaupt mogelijk is de richting en hoeveelheden van de grondwaterstromingen in de ondergrond in beeld te brengen, is niet bekend. Ook kunnen de meetresultaten van 2015-2016, de berekeningen van het kunststof scherm en de ontwerp-uitgangspunten door specialisten van Delfland nader worden bekeken.
Tijdens een tweede bijeenkomst met de bewoners kwam Delfland met vervolgstappen. Martijn: “Ik heb gesproken met het monitoringsbureau dat destijds als onafhankelijk bureau de zettingen en de peilbuizen heeft gemeten om op korte termijn ter plaatse te komen kijken. Dan kan het monitoringsbureau daarna een gericht monitoringsplan opstellen en de monitoring in gang zetten. Monitoring van de huidige grondwaterstanden om te onderzoeken of de grondwaterstanden zijn genormaliseerd. Ook zettingen van de woningen meten om te onderzoeken hoeveel de woningen zijn gezakt in de periode 2016 tot nu en om te bepalen of de zettingen zijn genormaliseerd. De zettingen van de kunststof damwand worden eveneens gemeten en er wordt onderzocht of en in hoeverre het plaatsen van de kunststof damwand effect kan hebben gehad. In deze specifieke situatie zal Delfland de specialistische onderzoeken naar de grondwaterstanden, zettingen en mogelijke oorzaken van schades uitvoeren. Dat betekent dat de bewoners deze onderzoeken niet zelf hoeven uit te voeren. Tegelijk betekent dit niet dat Delfland aansprakelijkheid erkent. Wel vindt Delfland het van belang dat er over dit alles duidelijkheid komt.
Al langer
Buiten is te zien dat de kunststof damwand golft. Dat komt doordat de grond is ingeklonken en is gezakt. De gezakte grond kleeft aan de damwand en trekt de damwand mee naar beneden. De damwand zakt niet op de plekken waar de stalen palen staan. Die palen staan immers vast op de harde zandlaag (op circa 15 meter diepte). Overigens is de ondergrond bij dit stuk bij de Rodenrijseweg slappe veengrond. Op een foto uit de jaren dertig is te zien dat de woningen ongeveer op het niveau van de vaart staan. Inmiddels zijn de woningen tot onder de vaart gezakt. Overigens lag het waterniveau van de vaart destijds hoger dan het huidige waterpeil. Kortom, de woningen zijn altijd al aan zettingen onderhevig. De vraag is of de woningen gelijkmatig zakken en of de snelheid van zakken is veranderd.
Het doel van de onderzoeken is om te achterhalen of de grondwaterstanden en de zettingen zijn genormaliseerd (dus niet sneller zakken dan normaal) en wat de oorzaken van de gemelde schades aan de woningen zijn. Als de oorzaken bekend zijn, is het duidelijker of er een partij aansprakelijk gesteld kan worden voor de geleden schade en welke partij dat dan moet zijn en waarom. De verwachting is dat het meetbureau rond januari 2020 aan de slag kan. De verwachting is dat er half 2020 voldoende gegevens zijn om een eerste conclusie te trekken.
Reactie gemeente
Inmiddels is, na herhaaldelijk verzoek, een reactie van de gemeente naar de bewoners verzonden. De gemeente stelt begrip te hebben voor de vervelende situatie. In hun brief aan de gemeente schreven de bewoners dat de gemeente een grondwaterzorgplicht heeft op grond van artikel 3.6 van de Waterwet. De gemeente is echter van mening dat deze kwestie vooralsnog een aangelegenheid is tussen het Hoogheemraadschap van Delfland en de bewoners. De verantwoordelijkheid voor deze kwestie, zo wordt gesteld, ligt volgens de gemeente bij Delfland. Nader onderzoek zal moeten uitwijzen of de kadeversterking structureel nadelige gevolgen heeft voor de grondwaterstand.
“Pas als voldaan wordt aan alle elementen van de grondwaterzorgplicht is de gemeente gehouden maatregelen te treffen om de grondwateroverlast te voorkomen of te beperken.”