De vervuiler betaalt
Lansingerland – De gemeente gaat vanaf januari 2023 starten met de invoering van een (gedeeltelijk achteraf) betalingssysteem voor het inzamelen van huishoudelijk restafval. Inwoners zijn daarvan onder het motto 'Samen Eerlijk Scheiden' per post op de hoogte gesteld. Woensdag 5 oktober bespreekt gemeenteraadscommissie Algemeen Bestuur het financiële voorstel van het college van b. en w.
Freek J. Zijlstra
Een voorzichtige conclusie is dat huishoudens die het afval goed scheiden, heel weinig de restcontainer bij de weg zetten of minder gebruik maken van de ondergrondse container voor restafval, per saldo minder afvalstoffenheffing gaan betalen. Critici vinden het een oneerlijk systeem, omdat grote gezinnen hard worden geraakt en bewoners van appartementen toch vaker van de ondergrondse container gebruik moeten maken en er tientallen euro's op achteruit gaan.
De gemeenteraad besloot anderhalf jaar geleden tot de introductie van het Diftar-systeem, waarbij de kosten van de verwerking van restafval bij de individuele gebruiker in rekening gebracht worden. De gemeente wil via deze financiële prikkel de bewoners nog meer aanmoedigen zo min mogelijk restafval aan te bieden. Vorige week heeft u de eerste ingezonden brieven met argumenten van bewoners om van het voornemen voor invoering van tarifering van restafval af te zien, in deze krant kunnen lezen. Sinds de besluitvorming van de gemeenteraad is voor veel inwoners de economische situatie drastisch veranderd. Het is zeer de vraag of inwoners, die om welke reden dan ook, tegen deze vorm van afvalverwerking zijn, alsnog overstag gaan als dat een (klein) financieel voordeel gaat opleveren. Bovendien neemt de kans op meer en grotere hoeveelheden zwerfafval toe.
De voorgestelde tarieven
Het college van b. en w. heeft drie scenario’s met een vast begintarief voor het aanbieden van restafval en de daarbij behorende variabele kosten laten doorrekenen. Om het inzichtelijk te houden en het voorkeursscenario van het college aan de raad te volgen, geven we u daarvan een inkijkje.
Men gaat uit van een vast tarief afvalstoffenheffing die met de aanslag in 2023 geïnd zal worden. Dat bedraagt voor het voorkeursscenario € 226,35. Daarbovenop komen de variabele kosten per huishouden die aan het begin van het daaropvolgende jaar met terugwerkende kracht verrekend zullen worden. In de gemeente zijn twee typen containers in omloop, met een inhoud van 140 en 240 liter. Het voorgestelde tarief per liter restafval bedraagt € 0,029. Zo komt men op € 3,99 voor een container van 140 liter en € 6,83 voor een container van 240 liter. Let wel: het maakt niet uit of de container helemaal of slechts ten dele gevuld is. Voor het gebruik van ondergrondse containers wordt per klepbeweging € 1,71 in rekening gebracht.
Rekenvoorbeelden
Bij dit model gaat de gemeente ervan uit dat dat het basistarief voor zowel eenpersoonshuishouden als een meerpersoonshuishouden € 226,35 bedraagt en neemt aan dat er door een eenpersoonshuishouden gebruik gemaakt wordt van een 140 liter container, terwijl een huishouden met twee of meer personen de grotere container van 240 liter zal gebruiken. Bovendien gaat men er in een aantal rekenvoorbeelden vanuit dat door goed te scheiden een huishouden met één persoon kan volstaan met het aanbieden van zeven keer per jaar, en een meerpersoonshuishouden slecht elf keer per jaar. Gebruikers van ondergrondse containers worden verondersteld daarvan slechts 38 keer in een jaar gebruik te maken. Het is dan de vraag waar je dat afval tussentijds bewaart als je in een appartement woont.
In de rekenvoorbeelden van de gemeente komt men zo uit op jaarbedragen van € 254,28 voor een eenpersoonshuishouden, € 301,48 voor huishoudens die de grote container gebruiken en € 291,33 voor gebruikers van ondergrondse containers voor restafval.
Ter vergelijk: in 2022 was de afvalstoffenheffing voor een meerpersoonshuishouden € 309.
Werkt de financiële prikkel?
Uit bovenstaande is duidelijk dat de heffingsbedragen fors omlaag kunnen ten opzichte van het voorgaande jaar als men maar goed z’n best doet zo min mogelijk restafval in de eigen container aan te bieden. En daar zit voor veel mensen die niet in de effectiviteit van dit systeem geloven het grote probleem. Wil je betalen voor het onvrijwillig bijplaatsen van afval door anderen, of het betaald laten opruimen van afval op plaatsen in de openbare ruimte?
Zijn inwoners die elke ophaalronde gebruik willen maken van het bij de weg zetten van de restcontainer, of misschien twee keer per week naar de ondergrondse afvalcontainer lopen, bereid hiervoor jaarlijks ruim € 400 te betalen?
Het college geeft een 'winstwaarschuwing' en schrijft in de toelichting dat een ander ‘risico’ kan zijn dat inwoners het afval veel beter gaan scheiden dan men veronderstelt, en er dus minder inkomsten uit de variabele heffing binnenkomt, die alsnog met terugwerkende kracht op alle gebruikers zal moeten worden verhaald.