Deze lastige tijd moeten wij volop omarmen!
Lansingerland - Welkom bij de maandelijkse column van het platform Lansingerland Samen Duurzaam. Vanaf deze plek wordt u geïnformeerd over wat er allemaal gebeurt rondom het thema duurzaamheid in Lansingerland.
Wisten jullie dat wij als samenleving volop in een liminale fase zitten? Er zijn weinig mensen die deze term kennen, sterker nog, hij staat niet eens in de Van Dale. Onder sociologen en antropologen is de liminale fase echter een bekend begrip en wordt het ook wel beschreven als een overgangsfase. Een tussentijd waarin het oude systeem niet meer werkt, maar het nieuwe nog niet klaar is. Wij nemen langzaam afscheid van een niet werkend systeem maar er is nog geen veilige, goedwerkende nieuwe plek waar wij terecht kunnen. Zo’n tussenfase brengt veel onzekerheid met zich mee. Het schuurt, is vreemd, eng, spannend, raar en zorgt voor boosheid, polarisatie en een hoop onrust. Heel herkenbaar als je de digitale kranten en social media door scrolt. Partijen die belang hebben bij de oude, vertrouwde situatie vechten hard om hun belangen te beschermen terwijl anderen vooral snakken naar het nieuwe. Het is zeker niet de leukste tijd maar wel noodzakelijk om te komen op een betere plek.
Het is vooral lastig voor westerse culturen, want hier zijn wij niet zo van de tussenfase. Wij willen van A naar B en liefst zonder gedoe en gezeur. Op de meeste andere plekken van de wereld wordt deze periode juist omarmd en gezien als een essentieel onderdeel van verandering. Een goed voorbeeld zijn de vele rituelen die horen bij verandering bijvoorbeeld in de periode wanneer jongens volwassen worden “rights of passage”.
Als wij deze overgangsfase vertalen naar de landbouw- en voedseltransitie waar ik werkzaam in ben dan zien wij ook dat het overal schuurt en voor onrust zorgt. Wij nemen als samenleving steeds meer afstand van het intensieve landbouwsysteem dat ons naast veel goedkoop voedsel ook een hoop problemen heeft gebracht (watervervuiling, bodemverarming, klimaatopwarming, gezondheidsproblemen, biodiversiteitsverlies, stikstof en een slecht verdienmodel van de boer). Aan het nieuwe duurzamer systeem (waar boeren samenwerken met de natuur, de kringlopen gesloten worden, wij steeds meer kiezen voor lokaal en betrokken willen zijn bij ons voedsel) wordt hard en met veel enthousiasme gewerkt maar het is nog niet af.
De experts (dat zijn in dit geval de antropologen en sociologen) wijzen erop dat het in deze 'tussentijd' essentieel is dat mensen en organisaties volop de ruimte krijgen om het nieuwe systeem in te richten. De biologische sector is een goed voorbeeld. Dit alternatieve systeem is gebaseerd op de waarden van Zorg, Ecologie, Gezondheid en Eerlijkheid en dat zijn nou exact de ingrediënten die wij nodig hebben om een nieuw systeem te bouwen. Het goede nieuws is dat het maatschappelijke middenveld (zoals dat zo mooi heet) steeds meer interesse, aandacht en waardering toont voor deze holistische aanpak en visie en gaat deze toekomstbestendige sector in de komende jaren ook volop steunen. Iedereen kan meedoen door iets vaker biologische boodschappen te doen, dat is bijzonder waardevol!
Michaël Wilde
Lansingerland Samen Duurzaam