Stand van zaken grootschalige opvang ontheemde Oekraïners
Lansingerland – Het college van b. en w. heeft op 10 juni jl. een informatieve brief met daarin de laatste stand van zaken over de opvang van ontheemde Oekraïners naar de gemeenteraad gestuurd. Op dinsdagavond 14 juni wordt daarover met raadscommissie Algemeen Bestuur van gedachten gewisseld, waarna het college op 21 juni een besluit over de opvang zal nemen.
Freek J. Zijlstra
Het college van b. en w. schrijft aan de raad dat het in principe een positieve grondhouding heeft ten aanzien van grootschalige opvang van ontheemde Oekraïners (1.000-1.500 personen) en vat dat bondig samen met een ‘ja, mits’. Dat duidt op een aantal randvoorwaarden die eerst helder geregeld moeten zijn alvorens het college verantwoordelijkheid neemt om deze grootschalige opvang in Lansingerland mogelijk te kunnen maken. De precieze Rijksvergoeding is nog niet vastgelegd, en dat is een bindende voorwaarde voordat definitieve besluitvorming überhaupt plaats kan vinden. Dat betekent dat de opvang in ieder geval kostenneutraal moet zijn als het gaat om compensatie van het Rijk voor zowel directe uitgaven (investeringen in de locatie) als indirecte uitgaven (onderwijs, zorg en veiligheid) en wel voor de totale duur van de opvang. Bovendien mag de opvang geen negatief effect hebben op voorzieningen voor onze eigen inwoners, zoals wachtlijsten voor jeugdzorg, toegang tot huisartsen en beschikbaarheid van woningen. Ook moet er voldoende draagvlak onder inwoners zijn.
De regie hebben
Ter discussie staan nog aanvullende voorwaarden. Zo wil het college zelf de regie hebben over de stapsgewijze groei van de opvang. Een te groot aantal Oekraïners in een te korte periode zal veel vragen van de gemeentelijke organisatie en maatschappelijke partners. Feit is dat het productietempo van de te bouwen flexwoningen wordt geschat op ongeveer 100 woningen per maand. Uitgaande van een evenredige verdeling tussen Vlaardingen en Lansingerland zal het beoogde groeitempo dus 50 woningen per maand zijn. Dat betekent een groei van 100 personen per maand als uitgegaan wordt van 2 personen per woning. Dat tempo lijkt het college behapbaar en beidt de mogelijkheid op tijd te stoppen als daar aanleiding toe is.
De andere voorwaarde is het inzetten van flexwoningen voor lokale woningzoekenden. De aanvankelijk genoemde 50/50% mix van woningzoekenden en Oekraïners kan een te groot aantal flexwoningen tot gevolg hebben. In de woonvisie is de lokale doelgroep voor flexwonen omschreven als thuiswonende starters en mensen die scheiden. In die notitie wordt uitgegaan van 100-150 benodigde flexwoningen voor lokale woningzoekenden. Deze doelgroep kan de afgelopen periode door de oververhitte woningmarkt verder zijn gegroeid. Naar het juiste aantal wordt nu onderzoek gedaan.
Overige overwegingen
Er wordt ook nog steeds onderzoek gedaan naar de mogelijkheid om het aantal ontheemde Oekraïners op een aantal kleinere locaties onder te brengen in plaats van op één grote locatie. Daartoe is overleg nodig met ontwikkelaars en omwonenden. Dan zou ook Wilderszijde eventueel weer in beeld kunnen komen, echter wel voor een beperkte periode van twee jaar, rekening houdend met de voorgenomen bouwontwikkeling.
Als de focus alleen op Bleizo-West blijft en in eerste instantie begonnen wordt met het plaatsen van flexwoningen aan de Noordzijde van de A12 (die grond is al min of meer bouwrijp), dan betekent dat bewoners van de Kruisweg tijdig in het proces betrokken moeten worden.
In juridische zin is de burgemeester conform de noodwet ‘Regeling opvang ontheemden Oekraïne’ op verzoek van de Veiligheidsregio belast met taken in de gemeente die het gevolg zijn van ‘volksverplaatsingen op grote schaal’, maar de bevoegdheid tot het nemen van besluiten ligt nog altijd bij het college. Volgens de huidige inzichten zal het college echter pas een definitief besluit tot realisatie van de langdurige opvang van Oekraïners nemen nadat de raad in de gelegenheid is gesteld haar wensen en bedenkingen ter kennis van het college te brengen.
De oorlog in Oekraïne duurt nu al drie maanden. Het einde is nog niet in zicht en dus is het ook onduidelijk wanneer de situatie veilig genoeg voor Oekraïners is om terug te gaan. Naarmate hun verblijf hier langer duurt, wordt het onzekerder hoeveel Oekraïners daadwerkelijk teruggaan en welk aantal achterblijvers in een ‘normale’ asielprocedure terecht zal komen. Dat heeft lange termijn gevolgen voor het integratieproces en het creëren van voldoende permanente huisvesting.
De centrale variant (Bleizo-West) lijkt het college beter uitvoerbaar dan de decentrale variant. Decentraal grootschalige opvang kent meer uitdagingen in de uitvoering en vergt per locatie ook nog het maken van afspraken met grondeigenaren en participatie van omwonenden. Voor het college van Lansingerland geldt dat de realisatie van de opvang voor ontheemde Oekraïners niet mag leiden tot onomkeerbare ingrepen op Bleizo-West. Gemeente Zoetermeer wil over Bleizo-West echter gelijktijdige besluitvorming en heeft een pakket van eisen (gefaseerd ontwikkelperspectief, verkeersveilige routes, financiële consequenties voor huidige grondexploitaties, tijdelijke huisvesting tot maximaal 5 jaar, sociale inbedding betrokkenen). Ook het standpunt van de Provincie Zuid-Holland kan uitwerking van de Bleizo-West variant nog belemmeren.
Besluit
Het college schrijft in de brief dat het uitkijkt naar een constructieve bespreking van dit onderwerp in de commissie Algemeen Bestuur op dinsdag 14 juni en dat het de uitkomsten ervan zal betrekken bij het te nemen besluit in het college op dinsdag 21 juni.
Omdat bespreking in de commissie plaatsvindt nadat De Heraut op 14 juni online is gegaan en de gedrukte versie op woensdag 15 juni in de brievenbus valt, zullen wij de actualiteit op onze website en sociale media weergeven en daarvan verslag doen in de daarop volgende krant.