In deze 300ste aflevering van Heden & Verleden het tweede en tevens laatste deel over de bouw van de stenen bijkerk Pius X in het Rodenrijs. Dertig jaar geleden werd de kerk in gebruik genomen.

Wie wil reageren of ideeën heeft voor Heden & Verleden kan contact opnemen met de redactie: tel. 010 - 5118892 (keuze 2) of redactie@de-heraut.nl.

Door Marcel de Quelerij en Ruud Veldkamp

De rooms-katholieke kerk Pius X in de schijnwerper (2)

Berkel en Rodenrijs - Ter gelegenheid van het 25-jarig bestaan van de huidige Pius X kerk in 2016 plaatsten we destijds een artikel over dit rooms-katholieke kerkgebouw in het Rodenrijs. In Het Lint, het verenigingsblad van de Historische Vereniging Berkel en Rodenrijs, verscheen afgelopen zomer het eerste deel van een uitgebreider verhaal over de bouw van de stenen kerk, 30 jaar geleden. In aflevering 298 van Heden & Verleden heeft u dit verhaal kunnen lezen. Deze week deel 2, met dank aan de auteurs Marcel de Quelerij en Ruud Veldkamp en de eindredacteur van Het Lint.

De hervormden hadden de bijkerk De Bethlehemkapel aan de Rodenrijseweg en de katholieken de Pius X aan de Anjerdreef. In 1982 gingen beide kerkgemeenschappen aan tafel om de mogelijkheid te bespreken tot het gezamenlijk bouwen van één nieuw stenen kerkgebouw in Rodenrijs. De gemeente stelde een drietal locaties voor nabij de nieuwbouw in de Westpolder, tussen de polder en de Papaverweg, vlakbij het wijkgebouw aan de Anjerdreef. Bij voorbaat gaven de hervormden en katholieken aan dat verregaande samenwerking in de vorm van oecumene geen haalbaar doel was. Het verschil in inzicht over de gewenste locatie zorgde ervoor dat de katholieken alleen verder gingen met plannen voor nieuwbouw van de oudste noodkerk van het bisdom.

Werkgroep nieuwbouw Pius X

In mei 1984 werd de werkgroep nieuwbouw Pius X opgericht die tal van activiteiten ontwikkelde om geld in te zamelen voor de nieuwbouw, denk aan een kerkveiling, bingo’s en de actie 'Een riks voor PX'. In het weekend van 10 en 11 november 1984 werd een actieweekend gehouden met onder andere een bingo in de aula van de Don Boscoschool en een tekenwedstrijd voor de jeugd van de katholieke scholen in Berkel en Rodenrijs. Deze actie bracht 950.000 gulden op. Een enorme prestatie in een tijd van ontkerkelijking.
De werkgroep bestond uit Piet Appelman, Wim Bes, Joost de Lange, Piet Lansbergen, Aad Morel, Nel Oversier-Prummel, Gerard van de Reijden en Piet Rotteveel. Het kostte de werkgroep al met al zeven jaar inspanning.

Bouwcommissie

De bouwcommissie bestond uit mevrouw W. Morel en de heren J.A. Schuurmans, J.F. Koot, W. Bes en M. Thoen die ook deel uitmaakte van de eerste commissie van de houten Pius X.
Over de bouwlocatie was men het niet meteen eens. De familie Olsthoorn bood het stuk land aan de Anjerdreef, eerder door hen aangeboden voor de bouw van de houten kerk, nu opnieuw aan voor de stenen nieuwbouw. Vanwege de ondergrond en omdat het terrein aflopend was, koos men toch voor een plek naast de bestaande noodkerk.
Het ontwerp van de nieuwe kerk werd gemaakt door architectenbureau D&T van Manen uit Noordwijk met C.J. (Kees) van Velzen uit Delft als ontwerper en tekenaar P.J. Barnhoorn. De eisen vanuit de bouwcommissie waren: een sober maar representatief gebouw met naast een kerkzaal ook ruimtes voor groepsbijeenkomsten.

De bouw

Alleen het voorste gedeelte van het L-gebouw moest voor de nieuwbouw worden gesloopt. Tijdens de bouw konden de kerkdiensten in het nog niet afgebroken achterste gedeelte van de oude noodkerk gewoon doorgaan. Het altaar werd daarbij verplaatst naar de kop van het nu rechthoekige gebouw. Hermes en Roepman uit Berkel en Rodenrijs kreeg de opdracht voor de bouw en de eerste paal voor de nieuwe kerk ging in januari 1991 de grond in. De firma Adegeest en Vermeulen zorgde voor de technische installaties, Jan van der Poel deed de interieurverzorging en de meubelen voor op het altaar werden vervaardigd door Ben Overmeer en Leo de Veld. Daarnaast droeg een groot aantal vrijwilligers een steentje bij aan de bouw. Toenmalig pastoor Giezeman legde de eerste steen.
Tijdens de bouw was er nog een hapering - een gasleiding die het noodzakelijk maakte de bouw iets te verleggen - maar uiteindelijk werd de kerk ruim op tijd opgeleverd.

Inwijding

Bisschop Mgr. R.Ph. Bär wijdde de nieuwe kerk in op 1 december 1991. Hij werd geassisteerd door pastoor H.M. Giezeman en de pastoors J.C.G. Braun, R.J.W. Winkelman en Th.A. H. van Klaveren, de latere kapelaan van de kerk in Rodenrijs. De ceremoniarus was W.H.M. Niemantsverdriet.
Na deze dag kon het kartonnetje met het opschrift 'Niet luiden voor 1 december', dat aan de klok hing, worden verwijderd.
De financiële acties gingen nog even door. Met onder andere 'Koop een Heipaal en Draag uw steentje bij' was de kerk een jaar later al schuldenvrij.
De nieuwe kerk staat op een terp, heeft een klokkentoren en een crypte, waardoor het de authentieke kenmerken heeft van een oude kerk. De kruiswegstaties zijn in eeuwig bruikleen van het Rotterdamse Bisdom. Onder de nieuwe kerk bevinden zich twee zalen waarin diverse activiteiten worden ontplooid. In de zaal met orgel wordt geoefend door het koor. Aan de muur hangen twee tekeningen van de architectuur van het (nieuwe) kerkgebouw, gemaakt door Van Velzen. In de Pastoor Giezemanzaal, ook wel kaartzaal, vindt wekelijks het klaverjassen plaats. Hier hangen ter decoratie enkele schilderijen van Wim Bes evenals een borduurwerk van het oude gebouw. Het borduurwerk is gemaakt door Klazina Boom-van Balkom. De bar is getimmerd door Leo de Veld.
De altaarmeubelen zijn vervaardigd door Ben Overmeer en Leo de Veld. Verder droeg ook met name vrijwilliger De Brabander zijn steentje bij aan de bouw, naast natuurlijk alle andere vrijwilligers.

Katholiek Jongerencentrum

Het eerste katholieke jongerencentrum werd Shalom genoemd en had zijn intrek genomen in het achterste gedeelte van de Pius X wat was blijven staan. Toen dit werd afgebroken verhuisde Shalom naar het wijkgebouw verderop aan de Anjerdreef 68, ongeveer tegenover de Papaverweg, nu Bastille geheten. Shalom was destijds de katholieke evenknie van de hervormde jeugdsoos Rotonde. Shalom is in 1978 afgebrand, door een geplofte kachel. De opvolger van Shalom was eerst Gympie, later Pastell (1988-1998). In 1998 moest Pastell stoppen vanwege de nieuwbouw van Parc Rodenrijs.

Bronnen van beide afleveringen:

-Boekje 25 jaar Pius X kerk in Rodenrijs 1958-1983 door F. v. d Burg em.pr
-Katholiek Berkel en Rodenrijs in de loop der eeuwen, met tekeningen van Cor Hijdra, Cd. Velthuyse, J.I.J.M., 1948
-kerken in Delflanden (een portret in woord en beeld van de rooms-katholieke kerkgelegenheden in het dekenaat Delflanden), Oliehoek, Arie, 2004
-diverse krantenknipsels uit De Schakel en De Heraut
-website https://www.parochiechristuskoning.nl/
-website Oud Berkel: www.oudberkelrodenrijs.nl
-Historische Vereniging Berkel en Rodenrijs (HVBR)
-secretariaat Onze Lieve Vrouw Geboortekerk
-mondelinge bronnen: Piet de Schepper, Marry van Haastert.